Содержимое материала:
Нәкый Исәнбәт. Гасырларга җитәрлек иҗат.
Презентацияне башкаручы:
татар теле һәм әдәбияты укытучысы
Хәбибуллина Рушания Рәгыйп кызы
Нәкый Исәнбәт Ерак гасырларга җитәрлек иҗат
« Халыкның үзеннән җыеп
Җырны , сүзне, фикерне,-
Халыкка һәйкәл салды ул
Оста сынчы шикелле.»
( Ришат Низамиев)
- Нәкый Исәнбәт–төрки-татар дөньясының XX гасырдагы иң күренекле шәхесләрнең берсе ул
- Ул – драматург, шагыйрь, балалар язучысы, тарихчы, публицист, тел белгече, тәрҗемәче, фольклорчы.
- Аның тарафыннан әзерләнгән
- -өч томлык «Татар халык мәкальләре»,
- — фразеологик сүзлек,
- -«Татар халык табышмаклары»
- «Балалар фольклоры» җыентыклары — беренче фундаменталь хезмәтләр булып санала.
- Бу хезмәтләргә елдан- ел кызыксыну арта бара. Бу хезмәтләрне өйрәнәләр.
- Н. Исәнбәт пьесалары милләт сәхнә сәнгатебезнең нигезе булып торалар.
Нәкый Исәнбәт- милләт каһарманы
- Бөтен тормышын милләткә хезмәт итүгә багышлаган. Ул безнең горурлыгыбыз.
- Нәкый Исәнбәт 1899 елның 29 декабрендә Башкортстанда туган.
- Казанда “Мөхәммәдия” мәдрәсәсендә укый. Ун яшендә яза башлый. Беренче шигырьләре революцион характерында була.
Нәкый Исәнбәт- шагыйрь
- Нәкый Исәнбәт шигырьләренә күп җырлар язылган.
- «Син сазыңны уйнадың»,
- «Туган ил»,
- «Бормалы су»,
- «Уракчы кыз» …. -болар хәзер халык
- үзенеке дип санаган җырлар. Чын халык җырлары.
«Зур шагыйрьләрдән Тукаев
булса хәлфә,мин шәкерт.»
(Н.Исәнбәт)
«Ай, былбылым»
- -чын халык җыры.
- Бу җырны яратып Илһам Шакиров башкарды. Ренат Ибрагимов , яшь татар җырчысы Элвин Грей да җырлый, чөнки бу җыр- халыкчан.
Нәкый Исәнбәт- балалар язучысы
- Шигырьләр.
- әкиятләр.
- Мәсәлләр.
- Уеннар.
- Җырлар..
- Табышмаклар.
- Аның әкияте б уенча “ Мырау батыр” дигән күп серияле телевизион спектакль куелды.
- Нәкый Исәнбәт әсәрләре бүгенге балаларныкы да. Аларның балаларының балаларыныкы да.
- Мырау батыр
Нәкый Исәнбәт – фольклорчы, галим. Үзе институт
- Өчтомлык “Татар халык мәкальләре”,
- “ Идегәй” дастаны,
- ” Табышмаклар” китабы, “Балалар фольклоры ”- халыкның меңәр еллар буена килгән рухи байлыгы тупланган хәзинә, халкыбызның күңел байлыгы…
- Еллар узган саен кыйммәтләре арта гына барган әсәрләр.
- Нәкый Исәнбәт ның төрле вариантларын, шул чорны өйрәнеп, әсәрне хәзерге хәлгә китерә.
- ” Табышмаклар” китабы, “Балалар фольклоры”- һичшиксез, татар балалар әдәбиятының бишеге .
- Бүгенге көндә чыра яндырып эзләсәң дә табылмас такмазалар, мәкаль- әйтемнәр, табышмаклар
Нәкый Исәнбәт- тәрҗемәче
- Тәрҗемәләре:
- А.Пушкин “Бакчасарай фонтаны” поэмасы;
- А.Пушкин “Полтава” поэмасы;
- А.Пушкин “Таш кунак” трагедиясе;
- Мольер “”Тартюф”;
- Шекспир “Гамлет”;
- Шекспир “Король Лир”;
- А.Грибоедов “Акылсызлык бәласе” комедиясе.
Нәкый Исәнбәт- күренекле драматург
Нәкый Исәнбәт- күренекле драматург
- “ Миркәй белән Айсылу” драмасы беренче тапкыр 1936 нчы елда куела. Бу әсәр бүген дә бик актуаль. Аталар һәм балалар, байлар һәм ярлылар каршылыгын күрсәтә, бәхетсез мәхәббәт кебек темалар чагылыш таба.
- 1939 нчы елда “Хуҗа Насретдин” комедиясен яза. . Бу әсәр кабат-кабат сәхнәләрдә куела. Бүгенге көндә дә бу комедия Г.Камал театры сәхнәсендә бара.
Йомгак
- Нәкый Исәнбәт бөтен гомерен, көчен һәм талантын туган халкы өчен биргән.
- Халкым дип яшәгән, халкы өчен җан аткан Шуңа күрә дә чын мәгънәсендә халык язучысы булып танылды .
- Аның фәнни хезмәтләрендә, иҗатында халыкның күңел байлыгы . Шуңа күрә дә аның иҗаты чын мәгънәсендә халыкчан , киләчәк буыннарга җитәрлек.
- Аның әсәрләре- еллар узган саен кыйммәтләре арта гына барган әсәрләр.
- Ул милли телне киләчәк буыннарга илтүче. Аның фәнни хезмәтләре, иҗаты киләчәк буыннарга да үзенең татарлыгын саклап калырга ярдәм итәчәк . .
- Аның язганнарына, җыйганнарына , безгә калдырган алтын хәзинәсенә бәяне киләчәк буыннар бирер әле. Аның иҗаты ерак гасырларга җитәрлек.
Кулланылган әдәбият исемлеге
- 1. Әдипләребез: библиографик белешмәлек: 1 том. – Казан, 2009.
- 2. Әсәрләр: 4 томда. — Казан: Татар. кит. нәшр., 1988-1989.
- 3. Балалар фольклоры. — Казан: Татар. кит. нәшр., 1984. .
- 4. Исәнбәт Н. Әсәрләр, 4 томда, Казан: Татар китап нәшрияты, 1989.
- 5. Р.Миңнуллин . Башкаларга бер караш. Казан: Татар китап нәшрияты, 2017
- 6. Татар халык мәкальләре: 3 томда. Казан: Татар. кит. нәшр., 1959-1967.
- 7. Татар халык табышмаклары. — Казан: Татар. кит. нәшр., 1970.
- 8. Татар теленең фразеологик сүзлеге. 2 томда Казан: Татар. кит. нәшр., 1990.
- 9. Татарский государственный академический театр имени Галиасгара Камала. Сто лет. В двух томах. Первый том. Спектакли. — Издательство: Заман, 2009 г.